| Rechtsbedeling Situatieschets De rechtspositie van armen is uiterst zwak. Zij hebben minder mogelijkheden bij de uitoefening van hun rechten dan de doorsnee burger.
Achtergestelde groepen nemen minder hun toegekende rechten op dan de rest van de bevolking. Ze zijn vaak niet op de hoogte van de wetten of regelingen. Ze weten niet waar ze recht op hebben of welke dienst bevoegd is .
Het gerecht is tevens moeilijk toegankelijk voor armen of achtergestelde groepen. Zij doen minder een beroep op advocaten, op diensten voor rechtsadvies of dagvaarden minder dan de doorsnee burger en dit zowel om financiële, socio-culturele (sociale afstand tussen arme en gerecht) als om psychologische redenen (negatieve ervaringen, angst voor het onbekende,...).
Daarnaast worden armen vaker met een gerechtelijk optreden geconfronteerd wegens de snellere criminalisering van hun gedrag. Denken we maar aan de verschillende behandeling van kleinere criminaliteit tegenover witteboordencriminaliteit, aan het hogere risico op opeising van schulden door een deurwaarder, aan juridische betwisting over huurproblemen of aan plaatsingen van kinderen. Initiatieven
ocmw Het is de taak van het ocmw om alle nuttige raadgevingen en inlichtingen te geven zodat iemand zijn wettelijke rechten en voordelen, bijvoorbeeld op pensioen, kan doen gelden.
Er bestaan verschillende diensten waar men terecht kan voor inlichtingen en het is soms moeilijk om weten tot welke dienst men zich moet wenden. De maatschappelijk werkers binnen het ocmw moeten dus goed op de hoogte zijn van diverse wetgevingen om cliënten wegwijs te maken in het kluwen van rechten en plichten. Zij bouwen daarbij een netwerk uit van contactpersonen bij verschillende organisaties zoals vakbonden, de ziekenfondsen, Electrabel, Eigen Dak,… Op deze manier kunnen zij gemakkelijk info opvragen en kunnen ze eventueel de betrokkene op een gepaste manier doorverwijzen.
De bemiddeling bij schuldeisers zoals verhuurders, Electrabel of de belastingen kan vlotter verlopen. Andere initiatieven Gemeentelijke sociale dienst De sociale dienst doet aan opvolging van pensioendossiers en van dossiers inzake mindervalidenuitkeringen.
Het is immers zo dat pensioenaanvragen en aanvragen voor een integratie- of een inkomensvervangende tegemoetkoming moeten ingediend worden via de gemeente.
Opvolging houdt in: de aanvragen invullen en indienen, en de mensen verder begeleiden tot hun dossier volledig in orde is.
Verder geeft de sociale dienst informatie rond huurwetgeving en de verschillende huisvestingspremies. Men kan op de gemeentelijke sociale dienst ook terecht met problemen in verband met gezinsvergoedingen. Juridische bijstand In elk gerechtelijk arrondissement is er een commissie voor juridische bijstand. Deze commissie heeft onder meer de taak : -
Te zorgen voor de organisatie van zitdagen voor de juridische eerstelijnsbijstand van advocaten. -
Te zorgen voor de bekendmaking van het bestaan van de toegangsvoorwaarden tot de juridische bijstand.Dit in het bijzonder bij de sociaal meest kwetsbare groepen. -
Informatie te verstrekken aan de ocmw's. Er wordt een onderscheid gemaakt in juridische eerstelijnsbijstand en juridische tweedelijnsbijstand. Onder juridische eerstelijnsbijstand verstaan we het geven van praktische inlichtingen, juridische informatie of advies of de verwijzing naar meer gespecialiseerde diensten.
Personen die over onvoldoende inkomsten beschikken moeten geen bijdrage betalen. Tweedelijnsrechtshulp omvat meer uitgebreid advies, een rechtstreekse contactname met een tegenpartij, procedure of procesbijstand.
De personen die de juridische eerstelijnsbijstand verlenen verwijzen de betrokkenen door naar het Bureau voor juridische bijstand.
Via dit Bureau kan men gedeeltelijke of volledige kosteloze juridische tweedelijnsbijstand verkrijgen. Dit zijn de zogenaamde pro-deo advocaten.
De aanvrager mag een advocaat kiezen uit een lijst van advocaten. Het Bureau voor juridische bijstand wijst de advocaat definitief aan. In dringende gevallen mag iemand die geen advocaat heeft zich rechtstreeks tot de advocaat van de wachtdienst wenden. Het Bureau dient zijn aanwijzing te bevestigen. Voor het bekomen van kosteloze rechtsbijstand mag het inkomen niet meer bedragen dan
780 euro per maand + 10 % per persoon ten laste. Er wordt rekening gehouden met de schulden die regelmatig afbetaald worden. Rechtenverkenner Deze website bundelt informatie over sociale voordelen en tegemoetkomingen op federaal, Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau.
U kan deze voordelen doorzoeken op thema, doelgroep of via een persoonlijk profiel. | 
